Loty dronów nad rezerwatami przyrody to „delikatny temat”. O ile nad parkami narodowymi zostały stworzone strefy lotnicze z ograniczeniami (R) i decyzję od możliwości lotów BSP podejmuje dyrekcja parków, tak rezerwaty przyrody nie podlegają pod takie regulacje. Jednocześnie w wybranych artykułach Ustawy Prawo lotnicze oraz w pierwszym Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie zakazów lub ograniczeń lotów na czas dłuższy niż 3 miesiące znajdziemy wspólne zapisy o minimach wysokości przelotów statków powietrznych z napędem nad parkami narodowymi i rezerwatami, które następnie zostały usunięte z rozporządzenia, a pozostały w ustawie. Jak ostatecznie sprawa wygląda z punktu widzenia prawa lotniczego? 

Wyjaśnieniem tych zawiłości zajął się Rafał Wojtyniak – specjalista inżynieryjno-techniczny na Wydziale Fizyki UAM w Poznaniu, zapalony operator, użytkownik Yuneec Typhoon H i wielu innych modeli latających. Rafał zwrócił się z pismem wprost do Ministerstwa Infrastruktury. Poprosiłem go o możliwość zaprezentowania na łamach Świata Dronów pisma oraz odpowiedzi z ministerstwa. Dzięki Rafał za zgodę i podesłanie ciekawego tematu!

Co na to wszystko prawo lotnicze?

Pismo z dnia 27.03.2018r. do Ministerstwa Infrastruktury brzmiało następująco:

Chciałem się dowiedzieć – gdzie aktualnie są zamieszczone wysokości względne przelotu statku powietrznego nad rezerwatem przyrody (wspomniane w art. 124. Prawa lotniczego), skoro zapis o rezerwatach zniknął z Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie zakazów lub ograniczeń lotów na czas dłuższy niż 3 miesiące?

W Rozporządzeniu z dnia 9 października 2003 r. był szczegółowy zapis dotyczący wysokości przelotowych nad parkami narodowymi i rezerwatami. Rozporządzenie zostało uchylone a w tym z dnia 11 czerwca 2010 r. (z późn, zm.) ograniczenia dla rezerwatów nie występują.

Art. 209q Prawa lotniczego nadal mówi o sankcjach karnych dla osób wykonujących loty nad parkami narodowymi i rezerwatami przyrody poniżej wysokości określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 119 ust. 4 pkt 1 (czyli w Rozporządzeniu w sprawie zakazów lub ograniczeń lotów na czas dłuższy niż 3 miesiące) a jak już wcześniej wspomniałem – w tym rozporządzeniu ograniczenia lotów dla rezerwatów zostały już usunięte a nawet pojęcie „rezerwat” już tam nie występuje.

Rodzi się pytanie – czy nad rezerwatami nadal są jakieś ograniczenia czy też nie?

Bo zapisy ustawy nie są spójne z rozporządzeniem, a rzekomo jedno do drugiego się odwołuje.

A może gdzie indziej znajdują się wysokości lotów nad rezerwatami? Może są jakieś inne przepisy, o których nie wiem?

Dla bezzałogowych statków powietrznych zostało wyłączone stosowanie zapisów wspomnianego rozporządzenia. Ich rolę przejęły załączniki 6 i 6a, określające zasady wykonywania lotów dla BSP. Od samego początku była tam mowa wyłącznie o parkach narodowych i strefach R z nimi skojarzonych, natomiast ani słowa o rezerwatach przyrody.

Proszę o rozwianie moich wątpliwości.

Rafał Wojtyniak

Dodatkowo Rafał pokusił się o zestawienie wszystkich artykułów i paragrafów, na które się powołuje:

Art. 124. Prawo lotnicze

1. Zabrania się wykonywania lotów statkami powietrznymi z napędem nad obszarami parków narodowych i rezerwatów przyrody poniżej wysokości względnych podanych przez instytucje zapewniające służby ruchu lotniczego w trybie art. 122.

Art.122. Prawo lotnicze

1. Użytkownik polskiej przestrzeni powietrznej jest obowiązany do niezwłocznego wykonywania poleceń instytucji zapewniających służby ruchu lotniczego oraz cywilnych i wojskowych lotniskowych organów służb ruchu lotniczego, a także organów dowodzenia obroną powietrzną, jak również poleceń przekazanych mu przez wojskowe statki powietrzne.

2. Organy, o których mowa w ust. 1, w przypadku gdy cywilny statek powietrzny wykonuje lot wbrew zakazom lub ograniczeniom, o których mowa w art. 119 ust. 2, 4 lub 5, albo gdy istnieją uzasadnione obawy, aby sądzić, że cywilny statek powietrzny jest użyty do działań sprzecznych z prawem, mogą wezwać ten statek do:

1) odpowiedniej zmiany kierunku lub wysokości lotu;

2) lądowania na wskazanym przez ten organ lotnisku;

3) wykonania innych poleceń, mających na celu przywrócenie stanu zgodnego z prawem.

Art. 119. Prawo lotnicze

4. Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, ministrami właściwymi do spraw wewnętrznych oraz środowiska, w drodze rozporządzeń, z zachowaniem postanowień umów międzynarodowych:

1) może wprowadzić zakazy lub ograniczenia lotów nad obszarem całego państwa albo jego części na czas dłuższy niż 3 miesiące;

2) określi zasady wprowadzania przez instytucje zapewniające służby ruchu lotniczego ograniczeń lotów w części przestrzeni powietrznej, których czas trwania nie będzie dłuższy niż 3 miesiące, oraz sposób publikacji tych ograniczeń.

Art. 209q. Prawo lotnicze

Kto wykonuje loty statkami powietrznymi z napędem nad obszarami parków narodowych lub rezerwatami przyrody poniżej wysokości określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 119 ust. 4 pkt 1, podlega karze pieniężnej w wysokości 10 000 zł.

–

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 9 października 2003 r. w sprawie zakazów lub ograniczeń lotów na czas dłuższy niż 3 miesiące

Na podstawie art. 119 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. — Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 100, poz. 696, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:

§ 3. Wprowadza się zakazy i ograniczenia lotów na czas dłuższy niż trzy miesiące, obejmujące:

7) części przestrzeni powietrznej nad obszarami parków narodowych i rezerwatów przyrody zajmującymi powierzchnię o szerokości równej i większej niż 3 600 m, nad którymi obowiązuje zakaz wykonywania lotów poniżej 1 000 m nad poziomem terenu, oraz o szerokości mniejszej niż 3 600 m, nad którymi obowiązuje zakaz wykonywania lotów poniżej 300 m nad poziomem terenu;

–

A w rozporządzeniu z dnia 24 października 2011 r. mamy tylko:

§ 3. 

4) zakazy lub ograniczenia wykonywania lotów w strefach R, określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia;

gdzie strefy R dotyczą wyłącznie parków narodowych i miast powyżej 25 000 mieszkańców oraz rejonów, gdzie występuje zakaz przekraczania prędkości dźwięku.

–

Rozporządzenie w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy – Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych (wersja ujednolicona – Dz.U. 2016 poz. 1993)

§ 2.

3. Wyłącza się zastosowanie do:

2) statków powietrznych, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. d i f, używanych wyłącznie w operacjach w zasięgu widoczności wzrokowej VLOS, przepisów wydanych na podstawie art. 119 ust. 4 pkt 1 ustawy, z uwzględnieniem przepisów określonych w załącznikach nr 6 i 6a do rozporządzenia.

Odpowiedź na powyższe pismo przyszło z Ministerstwa Infrastuktury 11 kwietnia 2018r. i zacytuję je w oryginalnej formie (za zgodą Rafała):

W tych zawiłościach kluczowe jest stwierdzenie, że wedle PRAWA LOTNICZEGO „obecnie nie obowiązują przepisy zawierające ograniczenia lub zakazy lotów nad rezerwatami przyrody”.

Prawo lotnicze to nie wszystko!

Operatorzy powinni jednak pamiętać jedną istotną rzecz – prócz prawa lotniczego do rezerwatów odnosi się jeszcze ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2009 r., Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.) oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. poz. 2183).

Na ich podstawie zakłócanie ciszy oraz umyślne płoszenie bądź niepokojenie jest zakazane a takie loty w przypadku ich wykrycia (np. w wyniku publikacji materiału foto/wideo w Internecie) są zgłaszane do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz na policję. Wobec operatora może być wszczęte postępowanie karne za złamanie prawa.

Na dowód zamieszczam zdjęcie pisma, które pojawiło się w związku z tym tematem na Facebook’u na grupie „Drony – latamy bezpiecznie” (dzięki Tadeusz za pozwolenie na wykorzystanie go w niniejszym artykule):