Posiadacze świadectw kwalifikacji UAVO wraz z otrzymaniem uprawnień dostają większe możliwości latania, ale zarazem wielu „świeżo upieczonych” operatorów jest zaskoczonych, że spada na nich ciągły obowiązek odbywania egzaminów odnawiających uprawnienia i okresowych badań lotniczo-lekarskich. A już najgorzej mają ci po 40-tce ;)…

Prowadzę czasem szkolenia UAVO i tematem, który wywołuje największe zamieszanie, konsternację, a czasem po prostu uśmiech na twarzy (choć nie mający nic w spólnego z zadowoleniem) jest temat okresu ważności uprawnień podstawowych, dodatkowych oraz badań lotniczo-lekarskich, które dotyczą operatorów dronów.

Zgodnie z paragrafem 12 w rozdziale 3 Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 3 czerwca 2013 r. w sprawie świadectw kwalifikacji mamy:

1. Świadectwo kwalifikacji wydaje się bezterminowo, jednak jego ważność jest uzależniona od ważności co najmniej jednego uprawnienia podstawowego albo uprawnienia instruktora naziemnego INS(G) we wszystkich świadectwach kwalifikacji, w których występuje, i ważności orzeczenia lotniczo-lekarskiego, jeżeli jest ono wymagane.
2. Uprawnienia podstawowe wydaje się na okres 5 lat, z wyjątkiem uprawnień podstawowych pilota lotni, pilota paralotni i mechanika poświadczenia obsługi statków powietrznych, które wydaje się bezterminowo.
3. Uprawnienia dodatkowe wydaje się na okres 3 lat, z wyjątkiem uprawnienia pilota lotni i pilota paralotni do wykonywania lotów z pasażerem TANDEM, które wydaje się bezterminowo, jednak jego ważność jest uzależniona od wykonania co najmniej 20 godzin lotów samodzielnych lub z pasażerem w okresie ostatnich 12 miesięcy, wpisanych do osobistego dokumentu praktyki lotniczej.

Zatem aby nasze świadectwo kwalifikacji UAVO było ważne, conajmniej jedno uprawnienie podstawowe do niego wpisane musi być ważne jak również orzeczenie lotniczo-lekarskie musi być aktualne, bo jest ono wymagane dla operatorów BSP.

Jednocześnie w nowszym Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 19 września 2016r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie świadectw kwalifikacji czytamy:

1.2. Uprawnienia wpisywane do świadectwa kwalifikacji operatora (UAVO)
1.2.1. Do świadectwa kwalifikacji operatora (UAVO) są wpisywane następujące uprawnienia podstawowe:
1) uprawnienie do wykonywania lotów jedynie w zasięgu wzroku, zwane dalej „uprawnieniem VLOS”;
2) uprawnienie do wykonywania lotów w zasięgu i poza zasięgiem wzroku, zwane dalej uprawnieniem BVLOS”.
1.2.1.1. Do świadectwa kwalifikacji operatora (UAVO) wraz z uprawnieniem VLOS wpisuje się co najmniej jedno uprawnienie dodatkowe, o którym mowa w pkt 1.2.2 ppkt 1.
1.2.1.2. Do świadectwa kwalifikacji operatora (UAVO) wraz z uprawnieniem BVLOS wpisuje się co najmniej jedno uprawnienie dodatkowe, o którym mowa w pkt 1.2.2 ppkt 1, o ile nie było ono już wpisane do świadectwa.
1.2.2. Do świadectwa kwalifikacji operatora (UAVO) mogą być wpisane uprawnienia dodatkowe:
1) określające kategorię oraz masę startową statku powietrznego, zwane dalej „uprawnieniem na kategorię statku powietrznego”:
a) bezzałogowy statek powietrzny o masie startowej nie większej niż 5 kg (UAV < 5 kg),
b) samolot bezzałogowy o masie startowej nie większej niż 25 kg (UAV(A) < 25 kg),
c) samolot bezzałogowy o masie startowej nie większej niż 150 kg (UAV(A) < 150 kg),
d) śmigłowiec bezzałogowy o masie startowej nie większej niż 25 kg (UAV(H) < 25 kg),
e) śmigłowiec bezzałogowy o masie startowej nie większej niż 150 kg (UAV(H) < 150 kg),
f) aerostat bezzałogowy o masie startowej nie większej niż 25 kg (UAV(AS) < 25 kg),
g) aerostat bezzałogowy o masie startowej nie większej niż 150 kg (UAV(AS) < 150 kg),
h) wielowirnikowiec bezzałogowy o masie startowej nie większej niż 25 kg (UAV(MR) < 25 kg),
i) wielowirnikowiec bezzałogowy o masie startowej nie większej niż 150 kg (UAV(MR) < 150 kg);
2) uprawnienie instruktora INS.
1.2.2.1. Uprawnienie na kategorię statku powietrznego upoważnia do wykonywania lotów tą kategorią i w zakresie masy startowej bezzałogowego statku powietrznego, którą określa to uprawnienie.

Uprawnieniem dodatkowym w świadectwie kwalifikacji UAVO jest zatem kategoria i masa startowa statku, która jest wpisywana wraz z jednym z uprawnień podstawowych. Inaczej uprawnienie podstawowe (VLOS/BVLOS) nie ma sensu, bo nie byłoby określone na jakim typie BSP i do jakiej masy możemy korzystać z uprawnienia podstawowego. Pamiętajmy, że uprawnienia dodatkowe są ważne przez 3 lata.

To zerknijmy jeszcze do Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskie z dnia 27 maja 2013 r. w sprawie badań lotniczo-lekarskich:

§ 12. 1. Badania oceniające spełnienie wymagań w zakresie sprawności psychicznej i fizycznej na świadectwo kwalifikacji określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 95 ust. 5 ustawy przeprowadza się co:
1) 60 miesięcy – do ukończenia 40. roku życia,
2) 24 miesiące – po ukończeniu 40. roku życia
– chyba że w orzeczeniu lekarskim wyznaczono krótszy termin.

Zatem jeśli jesteśmy po 40-tce i zdrowie nam dopisuje to badania lotniczo-lekarskie okresowe będziemy musieli wykonywać co 24 miesiące – czyli co 2 lata. Lekarz orzecznik może jednak wystawić orzeczenie na termin 12 miesięcy, jeśli spełniamy pewne wymagania, natomiast jakaś choroba lub wiek niestety nie pozwala na wystawienie dłuższego okresu ważności.

Zwykle na szkoleniach staram się rysować na flipchart’cie diagram „terminów ważności” poszczególnych uprawnień, tym razem dla ułatwienia zrobiłem go jako slajd na prezentacji. Przyjmijmy zatem, że „+40 letni pacjent” robi w bieżącym 2017 roku uprawnienia UAVO (VLOS lub BVLOS) wraz z badaniami lekarskimi. Po lewej jest oś czasu ze wzrostem lat postępującym w dół osi, kolorowe bloki definiują okresy ważności poszczególnych uprawnień i badań. Na samym końcu z prawej zostały wyszczególnione egzaminy i badania, które trzeba zrobić w kolejnych latach:

Jak łatwo zauważyć osoba (+40 lat), która zrobiła UAVO w 2017 roku w ciągu najbliższych 10 lat będzie mieć jedynie 2 lata bez żadnych egzaminów i badań. Spokój będzie w 2018 i 2024 roku, poza tymi latami rok w rok konieczne będzie robienie egzaminów praktycznych, teoretycznych i badań czasem na przemian.

Małego wyjaśnienia wymaga jeszcze górna „oś” diagramu czyli: „egzamin u INS” i „egzamin prakt. u EGZ”. Odwołam się wprost do rozporządzenia z 2013r.:

§ 13. 1. Ważność uprawnienia podstawowego przedłuża się na podstawie sprawdzenia wiedzy i umiejętności przeprowadzonego przez instruktora uprawnionego do prowadzenia szkolenia lotniczego w zakresie przedłużanego uprawnienia.
Ważność uprawnienia dodatkowego przedłuża się na podstawie sprawdzenia wiedzy i  umiejętności przeprowadzonego przez egzaminatora praktycznego.

Zatem uprawnienia VLOS/BVLOS będzie można przedłużać (prawdopodobnie egz. teoretyczny i praktyczny) u „instruktora uprawnionego do prowadzenia szkolenia lotniczego w zakresie przedłużania uprawnienia”. Z kolei uprawnienia na kategorię i masę startową BSP będzie można przedłużać (egz. praktyczny) u egzaminatora praktycznego.

Oczywiście 10 lat to szmat czasu i w tym okresie uprawnienia UAVO mogą się znacząco zmienić lub całkiem zniknąć. Nie zmienia to faktu, że na obecną chwilę operatorzy UAVO (szczególnie powyżej 40-tki) muszą praktycznie co roku pamiętać o jakimś egzaminie lub badaniu… 😉