Czy ubezpieczenie OC jest na drona czy na operatora? Czy jest wymagane tylko do celów komercyjnych czy również do rekreacji? I jaka jest minimalna kwota gwarancyjna wymagana przez prawo? Na te pytania – wydawałoby się dość łatwe – udzielam odpowiedzi w poniższym artykule.

Operatorzy dronów używanych w celach innych niż rekreacyjne po przejściu szkolenia lotniczego do uzyskania świadectwa kwalifikacji są od początku uświadamiani, że prócz samych uprawnień i ewentualnie ważnego orzeczenia lotniczo-lekarskiego (obowiązuje na drony cięższe niż 5kg w operacjach VLOS, wszystkie wagi dronów w lotach BVLOS oraz dla instruktorów z uprawnieniem INS) potrzebują jeszcze ubezpieczenia OC. Jest to dość naturalne, że użytkując drony w celach profesjonalnych takie OC obowiązuje i w zasadzie tyczy się to większości działalności komercyjnych również w zupełnie innych branżach.

Polisa OC na drona czy na operatora?

Podstawą prawną do posiadania obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) jest ustawa Prawo Lotnicze, a dokładniej fragment:

DZIAŁ XI
Odpowiedzialność cywilna
Rozdział 3
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej

Art. 209.

1. Przewoźnicy lotniczy i użytkownicy statków powietrznych są obowiązani do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z prowadzoną przez nich działalnością lotniczą zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 785/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie wymogów w zakresie ubezpieczenia w odniesieniu do przewoźników lotniczych i operatorów statków powietrznych (Dz. Urz. UE L 138 z 30.04.2004, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 8, str. 160), z zastrzeżeniem przepisów wydanych na podstawie art. 33 ust. 2.

7. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu, po zasięgnięciu opinii podmiotów, o których mowa w ust. 5, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w ust. 3–5, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wykonywanej działalności oraz zakres realizowanych zadań.

Rozdział 1 tego działu zawiera m.in. zapisy:

1. Odpowiedzialność za szkody ponosi osoba eksploatująca statek powietrzny.

2. Za osobę eksploatującą statek powietrzny uważa się osobę, która go używała w czasie spowodowania szkody.

OC jest zatem ubezpieczeniem dla użytkownika statku powietrznego i – w odróżnieniu np. do polisy OC na auto – polisa OC jest na operatora drona. Jeśli zatem jeden dron jest eksploatowany np. przez 5 osób zamiennie i tak każdy z użytkowników potrzebuje swojej polisy OC lub jest ona wystawiana jako polisa zbiorowa z uwzględnieniem ilości operatorów (może być też obowiązek wskazania personalnie konkretnych osób), którzy z niej korzystają.

Dla osób, które chcą mieć ubezpieczonego również samego drona, firmy ubezpieczeniowe oferują tzw. polisy AC (AeroCasco) – są to ubezpieczenia wypłacane w razie uszkodzenia samego drona.

Czy do celów rekreacyjnych również potrzebuję OC?

Zdania osób z branży są tutaj podzielone, choć prawo powinno być jednoznaczne. Jeśli się w nie wczytamy ze zrozumieniem to… okaże się, że nie ma różnicy czy eksploatujemy drona do celów rekreacyjnych czy nie – zastosowanie ma zwyczajnie przepis o ubezpieczeniu OC dla użytkowników BSP.

Zgodnie z ptk. 7 w Art. 209 z Rozdziału 3 DZIAŁU XI właściwi ministrowie poprzez odpowiednie rozporządzenie określają zakres obowiązkowego rozporządzenia i jego szczegóły. Zapisy związane z ubezpieczeniami OC można znaleźć w dobrze wszystkim znanym Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 26 marca 2013 r. w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy – Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków – szczegóły są zawarte w Załączniku 7 do rozporządzenia zatytułowany „WYMAGANIA DOTYCZĄCE UBEZPIECZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ OSÓB EKSPLOATUJĄCYCH STATKI POWIETRZNE, O KTÓRYCH MOWA W § 2 ROZPORZĄDZENIA, ORAZ MINIMALNE WYSOKOŚCI SUM GWARANCYJNYCH TEGO UBEZPIECZENIA”.

W pierwszym rozdziale czytamy:

„Załącznik określa wymagania dotyczące ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osób eksploatujących (…) bezzałogowe statki powietrzne o masie startowej do 20 kg, zwanych dalej „osobami eksploatującymi”, za szkody wyrządzone w związku z ruchem tych statków, zwanego dalej „ubezpieczeniem OC”, w szczególności zakres ubezpieczenia OC, termin powstania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC oraz minimalną sumę gwarancyjną tego ubezpieczenia.”

Nie ma tu żadnego rozróżnienia na BSP dla rekreacji i sportu lub komercji.

Osoby, które twierdzą, że OC do rekreacji nie jest potrzebne zwykle powołują się na zapis Załącznika 6 do tego rozporządzenia, w którym BSP nazywa się „modelami latającymi”. Problem w tym, że to dalej „bezzałogowe statki powietrzne” tylko cel lotu się zmienia – więc w teorii nie robi to żadnej różnicy (Załącznik 7 mówi ogólnie o „bezzałogowych statkach powietrznych”).

Załącznika 6 – Rozdział 1 – Zastosowanie
1.1.Przepisy załącznika stosuje się do bezzałogowych statków powietrznych o masie startowej nie większej niż 150 kg, używanych w operacjach w zasięgu widoczności wzrokowej VLOS, oraz bezzałogowych statków powietrznych o masie startowej nie większej niż 2 kg, używanych w operacjach z widokiem z pierwszej osoby FPV, używanych w celach rekreacyjnych lub sportowych, zwanych dalej „modelami latającymi”.

Mimo, że z ustawy i wspomnianego rozporządzenia wynika obowiązek posiadania OC dla osób eksploatujących BSP bez względu na lot – komunikaty ze strony Urzędu Lotnictwa Cywilnego nie są tak jednoznaczne.

Na podstronie ULC poświęconej lotom rekreacyjnym i sportowym (aktualizowana w maju 2019 więc w miarę aktualna) słowem nie wspomniano o obowiązku OC. Dla odróżnienia na bliźniaczej podstronie poświęconej lotom innym niż rekreacyjne i sportowe – obowiązek posiadania polisy OC został wspomniany w treści.

Co to dla nas oznacza? Nie jestem w stanie jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, ale zwrócę się oficjalnie z tym pytaniem do ULC i zobaczymy jaka będzie odpowiedź.

Jaka minimalna suma gwarancyjna jest konieczna?

Większość ofert firm ubezpieczeniowych jakie znajdziecie na rynku oferuje minimalne ubezpieczenia na sumę ok. 20,000zł (po przeliczeniu z jednostek 3000 SDR). Wynika to z zapisu w Rozdziale 2 Załącznika 7 wspomnianego rozporządzenia:

9. Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC (…) osób eksploatujących bezzałogowe statki powietrzne o masie startowej od 5 do 20 kg, w zakresie szkód wyrządzonych osobom trzecim w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte umową ubezpieczenia OC, wynosi równowartość w złotych kwoty 3 000 SDR.

SDR (Specjalne Prawa Ciągnienia) – rozumie się przez to międzynarodową jednostkę wymiany o charakterze pieniądza bezgotówkowego, określoną przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

Nie trzeba być bardzo spostrzegawczym, żeby zauważyć, że ten zapis w punkcie 9. mówi o minimalnej sumie dla dronów o masie z przedziału 5 do 20kg. A co dla dronów poniżej tej masy (i powyżej!), których jest znaczna większość? Zapytałem kiedyś o to Urząd Lotnictwa Cywilnego, a sprawie przyglądał się dział prawny ULC. Okazuje się, że do 5kg masy drona ubezpieczenie zgodnie z ustawą i rozporządzeniem jest wymagane, ale nie musi być już na minimalną kwotę 3000 SDR (może być na niższą). Niestety, żadnego oficjalnego i publicznego komunikatu ULC w tej sprawie nie mogłem znaleźć na sieci…

Tak czy inaczej – polisę OC warto mieć a o tym jaką polisę OC na drony warto wybrać napisałem osobny artykuł.