Komisja Europejska przyjęła 29.11.2022 r. nową strategię dla zastosowań dronów w Europie o nazwie Drone Strategy 2.0. Przedstawiono w niej wizję rozwoju europejskiego rynku dronów tak, by móc je używać komercyjnie na dużą skalę i tym samym stworzyć możliwości rozwoju sektora dronów (w tym małych i średnich firm) w nadchodzących latach.

Aby osiągnąć wspomniane cele Komisja Europejska chce zwiększyć społeczną akceptację dronów. To może nastąpić dopiero wtedy, gdy – zdaniem Komisji – rozwiązane zostaną obawy dotyczące hałasu, bezpieczeństwa i prywatności, do których niewątpliwie przyczyniają się drony. W strategii Komisja wzywa władze krajowe, regionalne i lokalne do zagwarantowania dostosowania usług z użyciem dronów do potrzeb obywateli.

Plany określone w strategii Drone Strategy 2.0 są ambitne i dalekosiężne. Przewiduje się, że do 2030 r. następujące usługi z użyciem dronów staną się częścią codziennego życia w Europie:

• operacje BSP wykonywane przez służby ratownicze, powszechne usługi takie jak mapowanie, obrazowanie, inspekcje i nadzór z powietrza, a także pilne dostarczanie małych przesyłek, takich jak próbki biologiczne lub leki;
• w ramach usług z zakresu innowacyjnej mobilności powietrznej, takich jak taksówki lotnicze, świadczone będą regularne usługi przewozu osób – początkowo z pilotem na pokładzie, a docelowo w trybie w pełni zautomatyzowanym.

Strategia jako taka nie jest wiążącym aktem prawnym, ale wyszczególnione w niej 19 „flagowych działań”, które Komisja zamierza podjąć, niektóre z nich wymagają zmian w istniejących ramach regulacyjnych UE:

1. Komisja zamierza przyjąć zmiany do ujednoliconych europejskich przepisów ruchu lotniczego i rozporządzenia w sprawie zarządzania ruchem lotniczym/służb żeglugi powietrznej w celu bezpiecznego zintegrowania operacji dronów i pilotowanych operacji eVTOL („pionowego startu i lądowania z napędem elektrycznym”).
2. Komisja będzie nadal wspierać skoordynowane badania nad zintegrowanymi technologiami łączności, nawigacji i nadzoru, aby zapewnić konwergencję między środowiskami ATM (zarządzanie ruchem lotniczym) i U-space.
3. Komisja zamierza przyjąć nowe europejskie standardowe scenariusze dotyczące operacji lotniczych niskiego i średniego ryzyka. Ma to w szczególności na celu „utrzymanie wymogów bezpieczeństwa proporcjonalnych do ryzyka operacji” oraz „zmniejszenie obciążenia administracyjnego związanego z procesem wydawania zezwoleń operacyjnych”.
4. Komisja zamierza przyjąć przepisy dotyczące kategorii „certyfikowanych” operacji dronów, odnoszące się do początkowej i ciągłej zdatności do lotu dronów podlegających certyfikacji; oraz wymagania operacyjne mające zastosowanie do załogowych statków powietrznych zdolnych do VTOL.
5. Komisja zamierza przyjąć przepisy dotyczące projektowania i eksploatacji vertiportów w ramach rozporządzenia podstawowego EASA.
6. Komisja zamierza opracować wyważone wymogi gospodarcze i finansowe dotyczące licencjonowania operatorów dronów.
7. Komisja sfinansuje utworzenie platformy internetowej wspierającej zrównoważone wdrażanie IAM (Innovative Air Mobility – innowacyjnej mobilności lotniczej) przez władze, społeczności, gminy, przemysł i zainteresowane strony – w celu promowania akceptacji społecznej.
8. Komisja zamierza przyjąć nowe wymogi w zakresie szkolenia i kompetencji dla pilotów bezzałogowych statków powietrznych i pilotów statków powietrznych VTOL.
9. Komisja zamierza nadal zapewniać finansowanie badań naukowych i innowacji w zakresie dronów i ich integracji z przestrzenią powietrzną w ramach programu „Horizon Europe” i Europejskiego Funduszu Obronnego (European Defence Fund).
10. Komisja zamierza zorganizować skoordynowaną serię działań w ramach istniejących instrumentów UE i pożyczek EBI (European Investments Bank – Europejskiego Banku Inwestycyjnego) w celu wsparcia nowego projektu dotyczącego technologii dronów.
11. Komisja rozważy ewentualne zmiany istniejących ram finansowania w celu zapewnienia spójnego podejścia do wspierania badań i innowacji w zakresie produktów podwójnego zastosowania w celu poprawy synergii między instrumentami cywilnymi i obronnymi.
12. Komisja zamierza opracować strategiczny plan działania w zakresie technologii dronów, aby określić obszary priorytetowe w celu pobudzenia badań naukowych i innowacji, zmniejszenia istniejących zależności strategicznych i uniknięcia powstawania nowych.
13. Komisja zamierza skoordynować z innymi odpowiednimi podmiotami UE wspólne podejście w celu zapewnienia wystarczającego widma częstotliwości radiowych na potrzeby operacji dronów.
14. Komisja zamierza utworzyć unijną sieć ośrodków testowania dronów cywilnych i obronnych, aby ułatwić wymianę między sektorem cywilnym i obronnym.
15. Komisja będzie zachęcać wszystkie odpowiednie podmioty do dalszego dostosowywania wymogów certyfikacyjnych dla zastosowań cywilnych i wojskowych do wymagań określonych przez EASA, przy jednoczesnym uwzględnieniu specyfiki wojskowej i istniejących wojskowych norm certyfikacyjnych.
16. Komisja zamierza przyjąć nowe standardowe scenariusze operacji cywilnych, które mogłyby ułatwić odpowiednie przypadki użycia wojskowego.
17. Komisja zamierza przyjąć pakiet dotyczący zwalczania dronów (C-UAS) w celu zwalczania nieupoważnionego lub przestępczego użycia dronów.
18. Komisja zamierza przyjąć zmianę zasad ochrony lotnictwa mającą na celu zapewnienie, by władze lotnicze i porty lotnicze zwiększyły swoją odporność na zagrożenia stwarzane przez drony.
19. Komisja zamierza określić kryteria dobrowolnego oznakowania dronów etykietą „Europejski zaufany dron” (“European Trusted Drone”). Taka etykieta zapewniłaby użytkownikom pewność, że odpowiednie drony zostały sprawdzone i uznane za wystarczająco bezpieczne, aby można je było używać w szczególnie krytycznych lub wrażliwych operacjach.

Wdrożenie wszystkich ww. działań (mających zarówno charakter regulacyjny, jak i pozaregulacyjny) zajmie najbliższe kilka lat. Większość tych prac wdrożeniowych zostanie podjęta przez następną Komisję Europejską, której działalność przypadnie na lata 2024-2029.

W krótszej perspektywie (w ciągu 2023 r.) możliwe, że Parlament Europejski zdecyduje się na przygotowanie projektu rezolucji nieregulacyjnej będącej reakcją na strategię Komisji.

Oryginał strategii Drone Strategy 2.0 można przeczytać tutaj (po angielsku).