Przyznaję, pytanie z tytułu to celowy zabieg, który ma zachęcać przede wszystkim do kliknięcia. Mimo wszystko w odróżnieniu od znacznej ilości innych click-bait’towych artykułów ten niesie ze sobą konkretną treść i będzie dotyczył możliwości wykonywania lotów dronami lekkimi do 250g typu DJI Mavic Mini lub Mini 2 w rozumieniu nowego europejskiego prawa dronowego, które zacznie obowiązywać w Polsce (i na terenie całej Unii Europejskiej) od 31.12.2020r.

Drogi Czytelniku – jeśli nie chcesz znać szczegółów, z których wnikają poszczególne zasady lotu to wystarczy, że od nowego roku 2021 zastosujesz się do pięciu poniższych podpunktów:

1. Zarejestruj się jako użytkownik drona (na razie nie ma żadnego systemu rejestracji, trzeba czekać).
2. Jeśli masz 14 lat to możesz latać bez osoby dorosłej, jeśli masz poniżej – musisz latać pod nadzorem osoby pełnoletniej.
3. Nie lataj nad zgromadzeniami ludzi lub większymi skupiskami osób w jednym miejscu jak zatłoczone ulice, plaże, parki itp.
4. Nie lataj wyżej niż 120 m od ziemi i nie dalej niż TWÓJ zasięg wzroku – musisz stale widzieć drona, którym latasz.
5. Sprawdź strefy geograficzne (obecne obowiązują strefy lotnicze i zakaz lotów nad strategicznymi obiektami, obszarami i terenami na ziemi np. porty lotnicze i morskie, jednostki wojskowe, kopalnie węgla, elektrownie, ujęcia wody i więcej).

Gratis punkt nr. 6: po okresie przejściowym (od 2023 roku) obecni posiadacze tych dronów dalej będą mogli latać na powyższych zasadach w odróżnieniu od tych, których obecne drony powyżej 250g będą musiały trzymać się z dala od ludzi…

Jeśli chcesz wiedzieć więcej, przeczytaj resztę artykułu… 😉

DJI Mavic Mini oraz najnowszy DJI Mini 2 to dwa najpopularniejsze drony filmowo-fotograficzne w swojej klasie wagowej. Obydwa ważą 249g i nie jest to przypadek – dla producenta ten jeden gram więcej (podwyższający wagę do 250g) spowodowałby sklasyfikowanie Mini i Mini 2 do wyższej kategorii wagowej, a co za tym idzie nałożyłoby to na użytkowników dodatkowe obowiązki.

Od nowego roku roku – a konkretnie od 31.12.2020 r. – polskie prawo dronowe przestaje obowiązywać, a w życie już ostatecznie wchodzą dwa rozporządzenia unijne o numerach: 2019/945 i 2019/947. Dokładniej opisałem je w zakładce „Drony a prawo unijne”, a w tym artykule wyciągnę z nich tylko najważniejsze fragmenty stosowane do dronów o masie poniżej 250g.

Od początku 2021 roku loty dronów będą odbywać się w dwóch nowych kategoriach operacji z użyciem bezzałogowców: kategorii otwartej oraz kategorii szczególnej. Docelowo będzie dostępna również kategoria certyfikowana, w niej odbywać się będzie ruch „dronów załogowych”, transport paczek z materiałami niebezpiecznymi itp. Zakładając, że większość obecnych i przyszłych użytkowników kupiła lub kupi DJI Mavic Mini i Mini 2 by nie musieć robić specjalnych uprawnień i latać głównie rekreacyjnie – skupimy się zatem na omówieniu lotów w kategorii otwartej.

Kategoria otwarta to loty o najmniejszym stopniu ryzyka dla statków powietrznych oraz osób i obiektów na ziemi. Kategoria została podzielona na podkategorie A1, A2 i A3 ze względu na masę/energię kinetyczną dronów, które mogą w nich latać. DJI Mavic Mini oraz Mini 2 kwalifikują się do podkategorii A1, w której znalazły się również drony do 900g lub 80J energii kinetycznej.

Po pierwsze – rejestracja operatora

W punkcie (15) rozporządzenia Komisji (UE) 2019/947 znajdziemy zapis:

(15) Studies have demonstrated that unmanned aircraft with a take-off mass of 250 g or more would present risks to security and therefore UAS operators of such unmanned aircraft should be required to register themselves when operating such aircraft in the ‘open’ category.

To oznaczałoby, że jedynie użytkowanie dronów powyżej 250g powinno nakładać obowiązek rejestracji ich operatora. Niestety – w Artykule 14 rozporządzenia 2019/947 znajdziemy zapis:

UAS operators shall register themselves when operating within the ‘open’ category any of the following unmanned aircraft:

1. with a MTOM of 250 g or more, or, which in the case of an impact can transfer to a human kinetic energy above 80 Joules;
2. that is equipped with a sensor able to capture personal data, unless it complies with Directive 2009/48/EC.

Punkt drugi mówi o konieczności rejestracji operatora drona, w sytuacji gdy dron posiada sensor zbierający dane osobowe, a tym niewątpliwie jest kamera w dronie. Wyłączenie obowiązuje jedynie dla dronów uznanych za zabawki zgodnie z dyrektywą unijną 2009/48/EC, ale Mavic Mini ani Mini 2 nie został potraktowany jako zabawka.

Zatem po pierwsze: użytkownicy dronów DJI Mavic Mini oraz Mini 2 będą musieli się zarejestrować. Rejestracja będzie dostępna od nowego roku (2021) i będzie to rejestracja on-line. Do tego czasu nie trzeba przechodzić tego procesu.

Po drugie – wiek użytkownika

Operacje dronami w kategorii otwartej (oraz szczególnej) – zgodnie z rozporządzeniem 2019/947 wymagają, by użytkownik (pilot drona) miał skończone przynajmniej 16 lat. Na szczęście państwo członkowskie może obniżyć ten wiek i prawdopodobnie tak się stanie – będzie to 14 lat. Poniżej tego wieku dzieci będą również mogły latać dronami, ale pod nadzorem osoby dorosłej.

Jak głosi Artykuł 9 do rozporządzenia 2019/947:

1. The minimum age for remote pilots operating a UAS in the ‘open’ and ‘specific’ category shall be 16 years.
2. No minimum age for remote pilots shall be required:
   (a) when they operate in subcategory A1 as specified in Part A of the Annex to this Regulation, with a UAS Class C0 defined in Part 1 of the Annex to Delegated Regulation (EU) 2019/945 that is a toy within the meaning of Directive 2009/48/EC;
   (b) for privately-built UAS with a maximum take-off mass of less than 250g;
   (c) when they operate under the direct supervision of a remote pilot complying with paragraph 1 and Article 8.

Na szczęście jest jeszcze zapis:

3. Member States may lower the minimum age following a risk-based approach taking into account specific risks associated with the operations in their territory:
   (a) for remote pilots operating in the ‘open’ category by up to 4 years;
   (b) for remote pilots operating in the ‘specific’ category by up to 2 years.

Zatem ULC mógłby obniżyć wiek pilota nawet do 12 lat, ale w planach jest jednak minimalny równy 14.

A zatem po drugie: dronami DJI Mavic Mini i Mini 2 będzie mogła latać osoba od 14 roku życia bez nadzoru starszych, a poniżej – z nadzorem osoby dorosłej.

Po trzecie – czy mogę lecieć nad ludźmi?

Wielu użytkownikom już teraz wydaje się, że dronem do 250g masy będzie można latać prawie wszędzie. Szkopuł tkwi w szczególe, a konkretniej w sformułowaniu „prawie wszędzie”.

DJI Mini i Mini 2 będzie mógł latać nad ludźmi, ale nie nad zgromadzeniami ludzi (w tabelce nazwano to „zgrupowaniem” – poprawniej jest „zgromadzenie”).

Zgodnie z definicją z rozporządzenia 2019/947 zgromadzenia (ang. „assemblies of people”) to:

‘assemblies of people’ means gatherings where persons are unable to move away due to the density of the people present;

…czyli zgromadzenie osób, które nie mogą się przemieszczać, z racji zagęszczenia obecnych tam ludzi. Na pierwsze skojarzenie przychodzą naprawdę duże zgrupowania np. na protestach lub strajkach, gdzie w razie spadania drona w tłum – ów tłum nie może się rozstąpić, a ludzie tym samym nie mają jak uniknąć uderzenia spadającym dronem. Problem w tym, że interpretacja EASA jest znacznie szersza:

Zgromadzeniem wg powyższej definicji będą zatem osoby:

1. biorące udział w wydarzeniach sportowych, kulturalnych, religijnych lub politycznych;
2. przebywające na plażach i w parkach w słoneczne dni;
3. na publicznych ulicach w trakcie godzin otwarcia sklepów;
4. w skrócie: na stokach narciarskich;

To są jedynie przykłady, ale pokazują, że niekoniecznie musi chodzić o tłum ściśnięty ramie w ramie na ulicznych protestach lub demonstracjach…

Pozytywna wiadomość jest taka, że poza przytoczonymi zgromadzeniami ludzi – drony do 250g będą mogły latać po prostu nad ludźmi bez większych ograniczeń.

Po czwarte – tylko w zasięgu wzroku i nie wyżej niż 120 m nad ziemią

Podstawowym założeniem kategorii otwartej są loty jedynie w zasięgu wzroku pilota (na zasadach VLOS). Warto jednak zaznaczyć różnicę w definicji polskiego VLOS’a a definicją lotów VLOS wg zasad prawa UE:

Artykuł 2 z rozporządzenia 2019/947 definiuje VLOS następująco:

(7) ‘visual line of sight operation’ (‘VLOS’) means a type of UAS operation in which, the remote pilot is able to maintain continuous unaided visual contact with the unmanned aircraft, allowing the remote pilot to control the flight path of the unmanned aircraft in relation to other aircraft, people and obstacles for the purpose of avoiding collisions;

Nie ma tu mowy o wykorzystaniu obserwatora, więc to pilot musi w całości utrzymać ciągły (continuous) kontakt wzrokowy nieuzbrojonym (unaided) okiem.

Kolejnym z ograniczeń lotów w kategorii otwartej jest ograniczenie do 120 m wysokości nad ziemią (a precyzyjniej: do najbliższego punktu na powierzchni ziemi). Wyjątkiem od tej reguły jest omijanie przeszkody wyższej niż 105 m – wtedy można przelecieć nad nią w odległości 50 m w poziomie na wysokości o 15 m wyższej niż sama przeszkoda.

Uogólniając: Mavicami Mini i Mini 2 będzie można latać maksymalnie do 120 m nad ziemią.

Po piąte – strefy geograficzne

To jest jedna z największych zmian w nowym prawie UE. Zamiast obecnych stref lotniczych dla użytkowników dronów zostaną wprowadzone strefy geograficzne, z podziałem jedynie na 3 kategorie:

• strefa DRA-I – zawierającą informacje konieczne dla zapewnienia bezpieczeństwa lotu, w tym ostrzeżenia nawigacyjne (np. o tym, że w tym miejscu latają paralotniarze i trzeba na nich szczególnie uważać);
• strefa DRA-R – strefa ograniczona, w której należy spełnić określone warunki, by móc wykonać lot (np. parki narodowe, rezerwaty przyrody – warunek: zgoda dyrektorów, CTR powyżej 6km od lotniska – warunek: dron do 25kg i maksymalnie 100m nad ziemią itp.);
• strefa DRA-P – strefa z zakazem lotów (np. obecne TMA, TSA, MRT itp.)

Nowe strefy geograficzne będą w znacznej mierze zastępować strefy lotnicze, ale nie muszą mieć tylko takiej formy – mogą zostać wytyczne w nowych miejscach np. w centrum miast, nad domem ważnych polityków… itp. 😉

Więcej o strefach geograficznych przeczytacie w rozporządzeniu 2019/947 oraz w prezentacji Dyrektora Szymańskiego tutaj od slajdu nr 40.

A zatem: DJI Mavic Mini i Mini 2 (lub innymi poniżej 250g) będzie można latać w DRA-I po zapoznaniu się z informacją o strefie, a w DRA-R po spełnieniu wymogów strefy.

Po szóste – okres przejściowy dla dronów do 250g nie ma większego znaczenia

Obydwa drony DJI: Mavic Mini oraz Mini 2 weszły do sprzedaży bez nadania nowej klasyfikacji dronów (C0 – C4 dla kategorii otwartej i C5 – C6 dla kategorii szczególnej – więcej w zakładce „Drony a prawo UE”). Dla takich dronów (bez nadanej klasy, czyli wszystkich, które obecnie latają po niebie) Unia przewidziała okres przejściowy trwający 2 lata. Po tym okresie większość dronów będzie musiała latać z dala od ludzi chyba, że producent zdecyduje się na ich certyfikację do nowych klas. Jeśli nie, będą obowiązywać takie zasady:

Dobra informacja dla obecnych posiadaczy Maviców Mini i Mini 2 jest taka, że po 2-letnim okresie przejściowym (od 2023 roku) będą oni dalej mogli latać w podkategorii A1 zachowują te same zasady lotów co w latach 2021-2022.

---

Źródłem informacji o prawie UE do napisania tego artykułu były informacje z dokumentu o nazwie Easy Access Rules for Unmanned Aircraft Systems (Regulations (EU) 2019/947 and (EU) 2019/945) opublikowanego na początku listopada tego roku (2020) oraz informacje zawarte na stronie Urządu Lotnictwa Cywilnego.