W miniony piątek 12.05.2023 r. w Dzienniku Urzędowych ULC zostały ogłoszone nowe Wytyczne Prezesa ULC w sprawie krajowych scenariuszy standardowych NSTS. Wytyczne wchodzą w życie po upływie 30 dni od daty ogłoszenia (z wyjątkiem zaktualizowanych Wytycznych nr 18). Co nowego pojawi się w ogłoszonych NSTS – dowiecie się z artykułu poniżej?

Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dniem 12.05.2023 r. ogłosił osiem „nowych” krajowych scenariuszy standardowych NSTS datowanych na dzień 11.05.2023 r. i numerowanych od nr 6 do nr 13. Dodatkowo pojawiła się 6.06.2023 r. jedna zmiana w wytycznych dla BVLOS MR<25kg i zostały one (nr 11) zastąpione nowymi (nr 18). Wszystkie znajdują się w Dzienniku Urzędowym ULC i są to kolejno:

1. Wytyczne nr 6/2023 Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 11 maja 2023 r. w sprawie Krajowego Scenariusza Standardowego NSTS-01 dla operacji w zasięgu widoczności wzrokowej (VLOS) lub z widokiem z pierwszej osoby (FPV), wykonywanych z użyciem bezzałogowego statku powietrznego o masie startowej mniejszej niż 4 kg
2. Wytyczne nr 7/2023 Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 11 maja 2023 r. w sprawie Krajowego Scenariusza Standardowego NSTS-02 dla operacji w zasięgu widoczności wzrokowej (VLOS) z użyciem bezzałogowego statku powietrznego kategorii wielowirnikowiec (MR), o masie startowej mniejszej niż 25 kg
3. Wytyczne nr 8/2023 Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 11 maja 2023 r. w sprawie Krajowego Scenariusza Standardowego NSTS-03 dla operacji w zasięgu widoczności wzrokowej (VLOS) z użyciem bezzałogowego statku powietrznego kategorii stałopłat (A) o masie startowej mniejszej niż 25 kg
4. Wytyczne nr 9/2023 Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 11 maja 2023 r. w sprawie Krajowego Scenariusza Standardowego NSTS-04 dla operacji w zasięgu widoczności wzrokowej (VLOS) z użyciem bezzałogowego statku powietrznego kategorii helikopter (H), o masie startowej mniejszej niż 25 kg
5. Wytyczne nr 10/2023 Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 11 maja 2023 r. w sprawie Krajowego Scenariusza Standardowego NSTS-05 dla operacji poza zasięgiem widoczności wzrokowej (BVLOS) z użyciem bezzałogowego statku powietrznego o masie startowej mniejszej niż 4 kg, w odległości nie większej niż 2 km od pilota bezzałogowego statku powietrznego
6. Wytyczne nr 11/2023 Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 11 maja 2023 r. w sprawie Krajowego Scenariusza Standardowego NSTS-06 dla operacji poza zasięgiem widoczności wzrokowej (BVLOS) z użyciem bezzałogowego statku powietrznego kategorii wielowirnikowiec (MR) o masie startowej mniejszej niż 25 kg, w odległości nie większej niż 2 km od pilota bezzałogowego statku powietrznego
7. Wytyczne nr 12/2023 Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 11 maja 2023 r. w sprawie Krajowego Scenariusza Standardowego NSTS-07 dla operacji poza zasięgiem widoczności wzrokowej (BVLOS) z użyciem bezzałogowego statku powietrznego kategorii stałopłat (A) o masie startowej mniejszej niż 25 kg, w odległości nie większej niż 2 km od pilota bezzałogowego statku powietrznego
8. Wytyczne nr 13/2023 Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 11 maja 2023 r. w sprawie Krajowego Scenariusza Standardowego NSTS-08 dla operacji poza zasięgiem widoczności wzrokowej (BVLOS) z użyciem bezzałogowego statku powietrznego kategorii helikopter (H) o masie startowej mniejszej niż 25 kg, w odległości nie większej niż 2 km od pilota bezzałogowego statku powietrznego
9. Wytyczne nr 18/2023 Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 6 czerwca 2023 r. w sprawie Krajowego Scenariusza Standardowego NSTS-06 dla operacji poza zasięgiem widoczności wzrokowej (BVLOS) z użyciem bezzałogowego statku powietrznego kategorii wielowirnikowiec (MR) o masie startowej mniejszej niż 25 kg, w odległości nie większej niż 2 km od pilota bezzałogowego statku powietrznego

Czy operator powinien składać nowe oświadczenia do NSTS?

Nie ma takiej potrzeby. Złożone wcześniej oświadczenia operatorów do obecnych („starych”) NSTS – o ile są wciąż ważne – będą też obowiązywały dla „nowych” NSTS. Warto pamiętać: oświadczenia do NSTS są ważne przez 2 lata od ich złożenia (konkretnie: przyjęcia przez ULC).

Jakie zmiany zachodzą w nowych scenariuszach NSTS?

Patrząc na same nazwy wytycznych – nic się nie zmienia. Dalej mamy osiem scenariuszy z czego cztery pierwsze to VLOS i 4 kolejne to BVLOS. Zarówno VLOS i BVLOS dzielą się ze względu na masę i kategorie statku:

• wszystkie rodzaje BSP do 4 kg
• MR (wielowirnikowce) do 25 kg
• A (samoloty) do 25 kg
• H (śmigłowce) do 25 kg

Zmiany zaszły jednak w samych zasadach i możliwościach stosowania tychże statków bezzałogowych w określonych przestrzeniach operacji i nad określonym obszarem. Przejdźmy zatem do szczegółów.

1. Loty nad kontrolowanym obszarem naziemnym dla większych dronów

To pierwsza duża zmiana w tych scenariuszach. Już od NSTS-01 w punkcie „Przepisy ogólne” widnieje zapis:

Niniejszy scenariusz stosuje się do bezzałogowych statków powietrznych o masie startowej mniejszej niż 4 kg:

• o maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 3 metry w zasięgu widoczności wzrokowej (VLOS) nad kontrolowanym obszarem naziemnym, z wyjątkiem przelotów nad zgromadzeniami osób, oraz
• o maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 1 metr w zasięgu widoczności wzrokowej (VLOS) lub w locie FPV, z wyjątkiem przelotów nad zgromadzeniami osób.

To oznacza, że:

• FPV w ramach scenariusza NSTS-01 możliwe jest tyko dla dronów o maksymalnym wymiarze do 1 m (z wykluczeniem przelotów nad zgromadzeniami osób);
• powyżej 1 m ale nie więcej niż 3 metry możliwe są jedynie loty VLOS i to nad kontrolowanym obszarem naziemnym;

Kontrolowany obszar naziemny to taki, na którym przebywają jedynie osoby zaangażowane w operację, które zostały uświadomione przez operatora o prowadzonych operacjach z użyciem dronów, zaznajomiły się z procedurami bezpieczeństwa i wyraziły wprost zgodę na przebywanie na danym obszarze. W oczywisty sposób ten zapis wyklucza latanie nad osobami przypadkowymi, postronnymi, np. nad miastem, gdzie operator nie ma możliwości zapytania wszystkich o zgodę jak też poinstruowania o procedurach bezpieczeństwa w razie spadającego drona.

Zapis o kontrolowanym obszarze naziemnym znajduje się również w pozostałych NSTS dla VLOS (-02, -03, 04) oraz BVLOS (-05, -06, -07, -08) przy czym nie ma tam mowy o FPV (do tej pory też nie było, loty FPV są jedynie w NSTS-01). W skrócie:

• wszystkie NSTS dostały ograniczenie maksymalnego wymiaru BSP do 3 m;
• dla dronów powyżej maksymalnego wymiaru liczącego 1 m – wprowadzono konieczność lotów nad kontrolowanym obszarem naziemnym;

2. Starty i lądowania również w kontrolowanym obszarze naziemnym

Ta zmiana niewiele wnosi w praktyce, ale jest „bezpiecznikiem” zarówno dla urzędu, operatora i osób postronnych – podczas fazy startu i lądowania powinno się zapewnić kontrolowanym obszar naziemny wokół lądowiska. Rozległość tego obszaru ustala sam operator/pilot biorąc pod uwagę rodzaj i wielkość drona, którym operuje (inaczej będzie dla małego MR, dużego MR, śmigłowca a jeszcze więcej – dla samolotu startującego z pasa).

3. Minimalna odległość od zgromadzenia osób

Nowe NSTS określają minimalną odległość lotu od zgromadzenia osób poprzez zapis:

Dla NSTS-01: w przypadku gdy obszar lotu sąsiaduje z obszarem, na którym znajduje się zgromadzenie osób, pilot utrzymuje w każdej fazie lotu bezzałogowy statek powietrzny w odległości poziomej od tego zgromadzenia, nie mniejszej niż połowa aktualnej wysokości wykonywanego lotu;

Przykład: lecąc 100 m nad ziemią dron musi być minimum 50 m w poziomie od zgromadzenia osób. Dla przypomnienia: zgromadzenie osób to taki „tłum ludzi” (w ang. definicji „crowd of people”), którym pojedyncze osoby nie mają możliwości przemieszczenia się i tym samym ucieczki w razie spadającego na nich drona. Krótko mówiąc: stoją tak gęsto, że w razie upadku drona – nie mają możliwości uniknąć uderzenia.

Dla wszystkich pozostałych NSTS: w przypadku gdy obszar lotu sąsiaduje z obszarem, na którym znajduje się zgromadzenie osób, pilot utrzymuje w każdej fazie lotu bezzałogowy statek powietrzny w odległości poziomej od tego zgromadzenia, nie mniejszej niż aktualna wysokość wykonywanego lotu;

Przykład: lecąc 100 m nad ziemią dron musi być minimum 100 m w poziomie od zgromadzenia osób.

4. Loty FPV tylko nad kontrolowanym obszarem naziemnym dla dronów bez ogranicznika prędkości do 15 m/s

W NSTS-01 znalazł się zapis aktualizujący warunki lotów FPV:

W operacjach FPV lot jest wykonywany:
a) do wysokości nie większej niż 50 m nad poziomem terenu,
b) w odległości poziomej nie większej niż 500 m od pilota,
c) z zapewnieniem kontrolowanego obszaru naziemnego rozumianego jako obszar naziemny, na którym eksploatuje się system bezzałogowego statku powietrznego wraz z buforem ryzyka na ziemi i w którego granicach operator jest w stanie zadbać o to, by znajdowały się na nim wyłącznie osoby zaangażowane w operację – jeżeli prędkość lotu BSP nie może zostać ograniczona elektronicznie do maksymalnie 15
m/s. dla całej planowanej operacji.

Dwa pierwsze podpunkty pozostały bez zmian (maks. 50 m wysokości i maks. 500 m odległości), z kolei podpunkt c) nakłada obowiązek latania nad kontrolowanym obszarem naziemnym (bez osób postronnych) jeśli dron nie ma elektronicznego ogranicznika prędkości do 15 m/s dla całej operacji. Drony FPV konstruowane samodzielnie i nie posiadające GPS nie będą miały szansy spełnić tego warunku, pozostają więc loty FPV dronami typu Ready-To-Fly jak DJI Avata lub podobne (o ile mają możliwość software’owego ograniczenia prędkości dla całego lotu).

5. Brak wymogu instrukcji operacyjnej dla NSTS w lotach VLOS (NSTS-01,-02,-03,-04)

W podrozdziale UAS.NSTS-01/2/3/4.030 Bezpieczeństwo lotów znalazł się zapis:

Operacje systemów bezzałogowych statków powietrznych w ramach krajowego scenariusza standardowego NSTS-01/02/03/04 wykonuje się (4) z uwzględnieniem instrukcji operacyjnej sporządzonej przez operatora bezzałogowego systemu powietrznego – jeśli sporządzono.

Zatem „jeśli nie sporządzono” – to podpunkt (4) nie obowiązuje.

INOP jest jednak obowiązkowy dla NSTSów w lotach BVLOS (-05, -06, -07, -08).

6. Stacje elektroenergetyczne na liście obiektów z koniecznością uzgodnienia lotów

W podrozdziale UAS.NSTS-0x.040 Warunki korzystania z przestrzeni powietrznej widnieje zapis:

Operacje systemów bezzałogowych statków powietrznych w ramach krajowego scenariusza standardowego NSTS-01(do -08) wykonuje się (2) jedynie za zgodą lub na potrzeby zarządzającego danym obiektem w przypadku wykonywania operacji nad portami morskimi, lotniskami, elektrowniami, stacjami elektroenergetycznymi, ujęciami wody i oczyszczalniami ścieków, jednostkami wojskowymi i poligonami.

W NSTS ogłoszonych z końcem 2020 r. zapis brzmiał: „nad portami morskimi, lotniskami, elektrowniami, ujęciami wody i oczyszczalniami ścieków, jednostkami wojskowymi i poligonami” a więc przybyły dodatkowo „stacje elektroenergetyczne” do listy obiektów, nad którymi przelot należy uzgodnić.

Definicję stacji elektroenergetycznej można przeczytać na wikipedii.

7. Kamizelkę ostrzegawczą można zastąpić inną odzieżą

Zapis strice o noszeniu kamizelki ostrzegawczej do lotów w ramach NSTS zastąpiono zapisem:

Warunkiem eksploatacji systemu bezzałogowego statku powietrznego jest (4) noszenie przez pilota wykonującego czynności lotnicze kamizelki ostrzegawczej lub odzieży w inny sposób identyfikującej pilota.

8. BVLOS do maks. wymiaru drona < 1 m nad obszarami słabo zaludnionymi

Ogólna zasada brzmi (na przykładzie NSTS-05 czyli BVLOS < 4 kg do 2km od pilota):

„Niniejszy scenariusz stosuje się do bezzałogowych statków powietrznych o masie startowej mniejszej niż 4 kg: o maksymalnym wymiarze typowym wynoszącym maksymalnie 1 metr poza zasięgiem widoczności wzrokowej (BVLOS) nad obszarami słabo zaludnionymi;„

Jak wspomniano wcześniej – dla dronów większych niż 1 m maksymalnego wymiaru, ale nie większych niż 3 m należy zapewnić kontrolowany obszar naziemny.

Co się nie zmieniło w NSTS?

Kilka rzeczy pozostało bez zmian:

• dalej można latać w NSTS na dronach bez nadanej klasy C0-C6;
• nie można przenosić materiałów niebezpiecznych;
• jeden pilot obsługuje w locie jeden dron;
• wymagane oznaczenie drona nr operatora;
• wymagane oświetlenie drona do lotów nocnych;
• wymagana kamizelka ostrzegawcza lub „odzież w inny sposób identyfikująca pilota”;
• wymagane szkolenie teoretyczne, praktyczne i egzamin teoretyczny do uzyskania uprawnień na NSTSy;
• wymagane zgłaszanie lotów przez system teleinformatyczny wskazany przez PAŻP;

Nowe wytyczne ogólne nr 15 i 17 wchodzą w życie z dniem 12.06.2023 r.

Wraz z nowymi NSTS Prezes ULC ogłosił dnia 1.06. oraz 6.06.2023 r. nowe wytyczne dotyczące wyznaczania stref geograficznych oraz ogólnych sposobów wykonywania operacji BSP – warto się z nimi również zapoznać.