W dniu dzisiejszym tj. 13.07.2018 r. w siedzibie Urzędu Lotnictwa Cywilnego odbyło się seminarium dla instruktorów UAVO. Poniżej sporządziłem zestawienie najważniejszych informacji przekazanych przez pracowników ULC.

Agenda spotkania

Zmiany w przepisach rozporządzenia „wyłączającego” – Paweł Szymański, ULC

• aktualnie mamy 84 podmioty szkolące do UAVO w Polsce
• ilość wydanych świadectw kwalifikacji sięga już 8000
• świadectwa kwalifikacji UAVO stanowią już 20% wszystkich wydanych przez ULC uprawnień lotniczych

Manualne loty BVLOS – nadchodzące zmiany

Moją analizę projektu rozporządzenia BVLOS możecie przeczytać już od dawna tutaj i nie odbiega ona zasadniczo od tego o czym mówił Paweł Szymański. Nie mniej przypomnę najistotniejsze zmiany:

• loty BVLOS będą możliwie w końcu bez wydzielania specjalnej strefy, dopuszczone do wysokości 120m AGL i pod pewnymi warunkami
• zanim jednak dany podmiot lotniczy będzie dopuszczony do takich lotów musi przejść weryfikację ULC
• lot będzie realizowany w oparciu o system teleinformatyczny wskazany przez PAŻP
• loty będą planowane z wyprzedzeniem i po poinformowaniu PAŻP
• drony dopuszczone do BVLOS będą musiały mieć tracker’y, które umożliwią namierzenie ich pozycji nawet w przy całkowitej awarii sprzętu (osobne urządzenia niezależne od samego drona)

Automatyczne loty BVLOS

• z myślą o lotach floty dronów (loty grupowe) operator będzie mógł „tylko” nadzorować lot drona w trybie automatycznym/autonomicznym
• takie loty będą dopuszczone do 50m AGL lub 50m nad przeszkodami
• ULC wyda wytyczne dla miast tak, by lotu automatyczne grup dronów były również możliwe nad terenami zabudowanymi w uzgodnieniu z władzami miasta (przygotowanie pod U-Space)

Zmiany dotyczące lotów VLOS

• zniknie pojęcie odległości poziomej od zabudować, pojazdów itd.
• dopuszczone zostaną loty nad rurociągami, liniami energetycznymi itp. przy zachowaniu szczególnej ostrożności
• loty FPV staną się legalne bez obserwatora, do wysokości 50m w odległości do 200m od operatora i w odległości nie mniejszej niż 100m od zabudowy – wszystko to będzie możliwe dla dronów poniżej 2kg
• dopuszczone zostaną loty w granicach stref R – parków narodowych poza fizycznym obszarem parku

Zmiany w szkoleniach i egzaminowaniu

• zniesiona zostanie granica wieku oraz wymóg badań lotniczo-lekarskich, ale tylko dla osób starających się o uprawnienia UAVO VLOS do 5kg
• loty osób nieletnich będa możliwe jedynie pod nadzorem osoby dorosłej
• badania pozostają bez zmian na BVLOS, kategorię powyżej 5kg oraz dla osób z uprawnieniami INS
• zniesione zostają egzaminy państwowe przeprowadzane przez egzaminatorów z ULC – egzaminować będą osoby z uprawnieniami INS w ramach przeprowadzonego szkolenia

Odpowiedzi na przesłane do ULC pytania – Hubert Kiełbus, ULC

• sprawa ubezpieczeń OC do masy BSP <5kg – oczekiwanie na ekspertyzę prawną (w Załączniku 7 do wiadomego rozporządzenia z 2013 roku brak określenia wysokości stawki ubezpieczenia dla przedziału 0-5kg)
• policja nie ma formalnie uprawnień (brak konkretnego przepisu regulującego) do sprawdzania ŚK UAVO na miejscu jakiegoś zdarzenia (może oczywiście użyć innych metod „przekonania” operatora, o czym już kiedyś pisałem tutaj)
• PAŻP, ULC i Komenda Główna Policji pracują wspólnie nad porozumieniem w sprawie metody kontrolowania operatorów dronów na miejscu zdarzenia; „algorytm” kontroli już został sporządzony i obejmuje 6 stron opisu krok po kroku zasad kontroli operatorów – z tego mają być przeszkoleni policjanci w całej Polsce
• przedłużanie ważności uprawnień przed ich wygaśnięciem: egzamin praktyczny z elementami egzaminu teoretycznego + wpis nowej daty waśności wprost do ŚK dokonany przez EGZAMINATORA (koszt: 55zł za egzamin)
• wznawianie ważności uprawnień po ich wygaśnięciu: egzamin praktyczny z elementami egzaminu teoretycznego + wymiana świadectwa kwalifikacji (koszt: 44zł za wpisanie wznowionego uprawnienia w ŚK)
• co do braku jednolitych egzaminów UAVO (jest dowolność co powoduje sytuację, że różni egzaminatorzy mają różne i nierówne wymagania) – będzie aktualizacja decyzji nr. 29 prezesa ULC z 11.07.2016, która będzie zawierać bardziej sprecyzowane wytyczne dla egzaminatorów

Wyniki kontroli ośrodków szkoleniowych – wykryte nieprawidłowości:

• nieczytelna dokumentacja – nieczytelne daty, nazwiska kursantów
• brak dokumentacji w jakich zajęciach kursant brał udział (brak list obecności), różne dane w dokumentach dotyczących tej samej osoby
• brak udokumentowanego Indywidualnego Toku Szkolenia
• brak ptowierdzenia zaliczenia szkolenia przez kandydatów
• brak ważnej polisy OC ośrodka
• brak ważnych badań lekarskich osób z INS
• brak tabliczej znamionowych na dronach
• zbyt zdawkowe INOP’y

Z dodatkowych wskazówek: dokumentacja osób szkolonych ma być przechowywana cały czas (chyba, że ośrodek zakończy swoją działalność). Podbijania zaświadczeń o odbyciu szkolenia powinien dokonywać Kierownik Szkolenia przy czym może on również szkolenie prowadzić i egzaminować wewnętrznie.

Programy szkoleń – błędy i wskazówki

• jeśli program jest taki sam jak wzór od ULC (np. dla szkoleń VLOS i BVLOS) to wystarczy napisać „Program VLOS/BVLOS zgodny ze wzorem ULC” i nie trzeba go przeklejać do własnego programu szkolenia, bo wtedy jest on poddawany analizie i to trwa dłużej
• jeśli podmito szkolący ma inny plan szkolenia i nie wzoruje się na tym od ULC to musi się potem trzymać tego co złoży jako plan szkolenia i wywiązywać z niego łącznie z ilością wpisanych tam godzin
• dobrze jest przesłać wcześniej na maila program szkolenia w wersji elektronicznej, wtedy ułatwia to pracę w ULC i przyspiesza zatwierdzenie
• nie ma potrzeby wpisywania do programów szkoleń ustaleń wynikających z wewnętrznej polityki firmy (np. prezes firmy może przerwać szkolenie jeśli wymaga tego sytuacja itp.).
• z ULC można się komunikować w pełni elektronicznie – wymogiem jest posiadanie podpisu elektronicznego bądź korzystanie z platformy ePUAP

Powstanie nowe/zaktualizowane rozporządzenie dotyczące ośrodków szkoleniowych a w nim:

• rozszerzenie definicji podmiotu szkolącego (obecnie są to „przedsiębiorstwa”)
• będzie jeden wniosek o wpis lub rozszerzenie zakresu szkolenia
• podmiot szkoleniowy będzie opracowywał zasady nadzoru nad dokumentacją
• będzie obowiązek zgłaszania planowanych szkoleń (gdzie, kiedy, ile osób, kto prowadzi szkolenie)
• obowiązkowa aktualizacja danych kadry INS
• będzie 30 dni na przystosowanie się do nowych wytycznych od opublikowania zmiany prawa

Prawo europejskie – nadchodzące zmiany – Magdalena Ostrihansky, ULC

• europejskie rozporządzenia są „usytuowane” między polską konstytucją a ustawą prawo lotnicze. To powoduje, że polskie przepisy muszą być dostosowane do europejskich
• będą dwie główne kategorie dronów: OPEN i SPECIFIC
• będzie podział na 5 klas BSP w kategorii OPEN: od C0 do C4
• po okresie przejściowym (po ogłoszeniu rozporządzenia) każdy dron w sprzedawany w Europie będzie musiał być przypisany do jednej z klas
• loty w kategorii OPEN (Otwartej) będą dozwolone do 120m AGL
• nowe rozporządzenie unijne prócz podziału BSP na kategorie oraz podziału wykonywanych przez nich operacji będzie regulować również rejestrację operatorów i ich dronów (z uwzględnieniem zmiany krajowych ŚK na certyfikaty europejskie), nowe wymagania do uzyskania uprawnień, nowe szkolenia, wymogi co do oznaczeń dronów, autoryzację operacji dronami;
• drony „samoróbki” zostaną dopuszczone do lotów do masy 250g a powyżej zostaną „zepchnięte” do wyznaczonych z góry stref (np. aerokluby z wydzielonym miejscem lub inne miejsca wydzielone do tego celu)
• polskie uprawnienia VLOS/BVLOS będą obowiązywać tylko do wejścia w życie uprawnień europejskich;
• planowane są okresy przejściowe i tym samym prawdopodobnie „przeniesienie” uprawnień z UAVO na certyfikaty europejskie po dodatkowym przeszkoleniu (to akurat jest niepewne);
• dodatkowym uprawnieniem europejskim będą uprawnienia LUC – Light UA Operator Certificate – będzie to certyfikat dla osób prawnych (przedsiębiorców, nie osób fizycznych jak obecne UAVO);

Koordynacja lotów BSP z PAŻP – Maciej Włodarczyk, PAŻP

Z tej prezentacji wybrałem co ciekawsze „smaczki” by nie powtarzać zasad lotów w każdej ze stref (wierząc, że to akurat INS jednak wiedzą ;):

• procedura uproszczona w CTR docelowo ma obowiązywać na wszystkich lotniskach w Polsce (z CTR), ale nie jest tak, że operator z automatu zostaje wpisany na wszystkie listy procedury uproszczonej – zostanie wpisany na listę CTR’a, w którym faktycznie lata najczęściej;
• wieża (TWR) w Warszawie nie życzy sobie kontaktu z operatorami, dlatego wyjątkowo na Okęcie operatorzy nie dzwonią telefonicznie na wieżę tylko wykonują loty wg wytycznych przesłanych przez PAŻP
• procedura uproszczona jest tylko dla operatorów z UAVO
• w formularzu do lotów w CTR (poniżej 6km) nie można wpisać zarazem „lotów rekreacyjnych” jak i „numeru świadectwa kwalifikacji UAVO” – jedno drugie wyklucza i wtedy dostaniemy warunki jak do lotów rekreacyjnych
• większość TWR w Polsce nie daje zgód na wysokościę +100m w CTR powyżej 6km więc nie ma sensu o to zabiegać
• aktualne AUP są publikowane przez PAŻP o 14:00 UTC
• DroneRadar może mieć nieaktualne informacje – nie uwzględniające faktycznego AUP i stref wprowadzonych w ostatniej chwili NOTAMami – ponieważ do swojego systemu zaciąga informacje tylko raz w ciągu doby (w nocy), a dostępność stref potrafi się czasem zmienić w ciągu dnia (np. ktoś odwoła użytkowanie swojej strefy i ją „wyłączy”)
• niektóre strefy ROL/EA zostaną wkrótce zastąpione strefami P
• docelowo wszystkie MATZ przejdą w MCTR
• zgody na loty w MATZ/MCTR można uzyskiwać „na telefon” (pisemnie można się nie doczekać)
• w TSA odbywają się w większości ćwiczenia wojskowe
• strefy TRA są przyznawane do użytku „cywilnego”
• BVLOS może być realizowany (obecnie) tylko w przestrzeni niesklasyfikowanej (MATZ, D, TSA, TRA)
• można dogadać się z jakimś zarządcą strefy TRA na użytkowanie jego strefy pod kątem własnych lotów BVLOS, trzeba to zgłosić wcześniej do ULC wraz z pisemną zgodą od zarządcy danej strefy TRA
• nieaktywny ATZ nie oznacza, że nie spotkamy w nim statków powietrznych wykonujących starty, lądowania czy loty nad terenem aeroklubu
• formalnie by latać w ADIZ (strefa identyfikacji obrony powietrznej) przy granicy wschodniej trzeba najpierw uzyskać zgodę od wybranego Oddziału Straży Granicznej zarządzającego daną strefą TRA, a następnie poinformować o locie FIS

Niestety nie jestem w stanie zdać dokładnej relacji z tego co mówił pan Michał Witkowski (Wiceprezes ds. Standardów Lotniczych ULC) na otwarciu, bo niestety nie dotarłem punktualnie na 10:00 na rozpoczęcie, a ostatni wykład o RODO i ochronie danych osobowych prowadzony przez Krzysztofa Króla z Urzędu Ochrony Danych Osobowych musiałem opuścić z innych względów.

Prezentacje, które były pokazywane podczas Seminarium Instruktorskiego przez poszczególnych prelegentów mają nam zostać udostępnione więc w oparciu o nie uzupełnię tę relację, dorzucę kilka zdjęć i slajdów.